บทเรียนคณิตศาสตร์ในแปลงผัก 1 ชาตรี สำราญ

โปรดติดต่อลงโฆษณา
เพื่อร่วมสนับสนุนแพลตฟอร์มฟรีของเราต่อไป
Top Leaderboard
Fixed 1,900 baht/month
Slot 550 baht/month

บทเรียนคณิตศาสตร์ในแปลงผัก 1 ชาตรี สำราญ

ติดต่อลงโฆษณา
Leaderboard in Content 1st
Fixed 1,000 baht/month
Slot 300 baht/month

บทเรียนคณิตศาสตร์ในแปลงผัก จากวารสารวิทยบริการ
ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 มค - เมย 2542

มีคนถามผมบ่อยครั้งว่า ที่ผมสอนโดยอาศัยสิ่งแวดล้อมสื่อนั้น ถ้านำมาสอนคณิตศาสตร์จะมีการสอนอย่างไร และสอนได้ที่ตรงไหน คำถามดังกล่าวนี้ ผมสนใจมาก สนใจว่าผู้ถามมีจุดประสงค์อะไร ทำไมจึงถามอย่างนั้น และหวังผลในคำตอบมากน้อยเพียงใด ส่วนตัวผมเองนั้นก็ตั้งคำถามตัวเองว่า สอนไปทำไมครับ! ทุกครั้งที่ผมคิดจะสอนอะไร ผมจะต้องถามตัวเองก่อนว่า สอนทำไม ที่ผมถามตัวเองก่อนนั้น เพราะผมนะตอบเด็กๆ ถูก ถ้าเด็กๆ ถามผมว่า เรียนไปทำไม ปัญหาสำคัญของการจัดการศึกษาทุกวันนี้ อยู่ที่ครูหลายๆ คน ยังไม่รู้ว่าตนเองนั้นจะต้องสอนไปทำไม และผู้เรียนส่วนใหญ่ก็ยังไม่รู้ว่า จะต้องเรียนไปทำไม [break]
เมื่อตอบคำถามเหล่านี้ไม่ได้ ผลของการจัดการเรียนการสอนจึงออกมาว่า เรียนเพื่อท่องจำ นำไปทำข้อสอบได้ เท่านั้นเอง ผมถามตัวเองว่า สอนไปทำไม คำถามที่ชวนให้สงสัยนี้ ทำให้ผมต้องค้นหาคำตอบ แหล่งข้อมูลที่ดีที่สุด ขณะนี้คือ หลักสูตร ผมต้องเปิดหลักสูตรประถมศึกษา พุทธศักราช 2521 ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2533) หน้า 18 ดูจุดประสงค์ซึ่งเขียนบอกไว้ว่า “เพื่อให้ผู้เรียนได้พัฒนาพัฒนาความสามารถในการคิดการคำนวณ สามารถนำคณิตศาสตร์ไปใช้เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ และในการดำรงชีวิตให้มีคุณภาพ...” ผมสนใจตรงที่บอกว่า “ให้ผู้เรียนได้พัฒนาความสามารถในการคิด” ถามต่อไปว่า พฤติกรรมนี้จะให้เกิดมีขึ้นทำไม ผมก็ดูข้อความต่อไป ที่กล่าวว่า “สามารถนำคณิตศาสตร์ไปใช้เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ และในการดำรงชีวิตให้มีคุณภาพ...” ข้อความเหล่านี้ ถ้าอ่านผ่านๆ ก็ไม่มีอะไรมากมายนัก แต่ถ้าไตร่ตรองให้รอบคอบก็จะมองเห็นสิ่งที่ซ่อนเร้นอยู่ข้างใน “...เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ...” เป็นไปได้หรือคณิตศาสตร์เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ อะไรคือเครื่องมือของการเรียนรู้ 1+1 = 2 หรือคงไม่ใช่ 7+7 = 14 หรือก็คงจะไม่ใช่อีกนั่นแหละ แล้วอะไรล่ะ คือเครื่องมือที่สูงค่าสำหรับนำไปเรียนรู้สิ่งต่างๆ ได้ ผมคงต้องย้อนกลับไปอ่านข้อความข้างต้น เพื่อค้นหาปริศนาคำซ่อนเร้นอยู่ก็พบว่า ความสามารถในการคิดนั่นเอง ที่จะเป็นเครื่องมือในการนำไปเรียนรู้สิ่งต่างๆ ได้ เมื่อคิดได้ถึงตรงนี้ ผมก็เริ่มมองเห็นลู่ทางที่จะตอบใครๆ ได้ว่า “สอนไปทำไม” ก็สอนให้เด็กๆ รู้จักคิด เพื่อให้มีความสามารถในการคิด จะทำได้อย่างนี้ครูผู้สอนจะต้องปลูกฝังผู้เรียนให้เกิดคุณลักษณะที่พึงประสงค์คือ

    มีความรู้  ความเข้าใจในคณิตศาสตร์พื้นฐาน  และมีทักษะในการคิดคำนวณ

    รู้จักคิดอย่างมีเหตุผล  และแสดงความคิดออกมาอย่างมีระบบชัดเจนรัดกุม

    รู้คุณค่าของคณิตศาสตร์และเจคติที่ดีต่อคณิตศาสตร์

    สามารถนำประสบการณ์ทางด้านความรู้  ความคิด  และทักษะที่ได้จากการเรียนคณิตศาสตร์ไปใช้ในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ  และใช้ในชีวิตประจำวัน

ในข้อ 4 จะเห็นเจตนารมณ์ของหลักสูตรอย่างเด่นชัดว่า ต้องการให้นักเรียนนำความคิดและทักษะที่ได้จากการเรียนรู้คณิตศาสตร์ไปใช้ในการเรียนรู้สิ่งต่างๆ และนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ครูจะทำอย่างไร จึงจะให้นักเรียนนำความรู้ ความคิดของตนที่เรียนรู้คณิตศาสตร์ไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ นี่คือ สิ่งที่ผม คนเป็นครูจะต้องคิด ผมคิดว่าจะไม่ยึดหนังสือแบบฝึกหัดที่มีอยู่ เพราะนั่นเป็นการเรียนรู้คณิตศาสตร์เพียงวิธีเดียวคือ เรียนจากหนังสือ ผมน่าจะสอนให้เด็กเรียนโดยปฏิบัติจริงจะดีกว่า แต่ทำอย่างไรให้สนองเจตนารมณ์ของหลักสูตรได้ ลองดูจุดประสงค์จากคำอธิบายรายวิชาในหลักสูตรพบว่า ได้วางจุดประสงค์ไว้ชัดเจนว่า
ช่วงชั้น ป.1-2

    เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจ  และทักษะเบื้องต้นในคณิตศาสตร์พื้นฐาน

    สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันและใช้ในการเรียนคณิตศาสตร์พื้นฐานชั้นต่อไป

ช่วงชั้น ป.3-4
เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจและทักษะเบื้องต้นในคณิตศาสตร์พื้นฐาน สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันได้มากขึ้น และใช้ในการเรียนคณิตศาสตร์พื้นฐานในชั้นต่อไป
ช่วงชั้น ป.5-6
เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจ และทักษะคณิตศาสตร์พื้นฐาน สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ตลอดจนใช้เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ และเรียนรู้มวลประสบการณ์ในการดำรงชีวิตต่อไป
จะเห็นได้ว่า จุดประสงค์ของหลักสูตรในคำอธิบายรายวิชานั้นจะเพิ่มความเข้มข้นของการเรียนรู้คณิตศาสตร์ในแต่ละช่วงชั้นอย่างเห็นได้ชัดเจน พอที่จะเป็นกรอบให้ผมสามารถดำเนินการจัดกิจกรรมการสอนผิดพลาดคือ

    สอนแล้วไม่บรรลุจุดประสงค์ที่หลักสูตรวางไว้

    สอนจนเลยเถิดพ้นหายออกนอกกรอบทิศทางที่หลักสูตรวางไว้

ทั้ง 2 ประการนั้นคือ อันตรายต่อการจัดการเรียนรู้สู่ผู้เรียนยิ่งนัก เมื่อผมเข้าใจกรอบของหลักสูตรเกี่ยวกับจุดประสงค์แล้ว ผมก็เริ่มศึกษาเนื้อหาสาระที่หลักสูตรระบุไว้ในคำอธิบายรายวิชาก็ไม่ใช่เรื่องยาก เมื่อเราเข้าใจจุดประสงค์และอ่านเนื้อหาสาระของหลักสูตรในคำอธิบายรายวิชาของคณิตศาสตร์ได้แล้ว ก็เริ่มคิดถึงกิจกรรมที่นำมาจัดการเรียนการสอนได้ทันที